ΤΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΠΕΡΙ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ

Το Δοκίμιο περί  Ευχαριστίας

   Μπισμιλλάχιρραχμάνιρραχίμ

Στο όνομα του Αλλάχ, του Πολυεύσπλαχνου Ραχμάν, του  Οικτίρμονος Ραχίμ

وَ اِنْ مِنْ شَيْءٍ اِلاَّ يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ

Είναι βέβαιον ότι δεν υπάρχει τίποτε που να μην υμνεί τα εγκώμια Του. (Κουράν, ελ-Ισρά, 17:44)

Το Θαυματουργικό Κήρυγμα του Κουράν επαναλαμβανόμενα με τα παρακάτω σημεία,  

 اَفَلاَ يَشْكُرُونَ ۞ اَفَلاَ يَشْكُرُونَ ۞ وَسَنَجْزِى الشَّاكِرِينَ ۞ لَئِنْ شَكَرْتُمْ َلاَزِيدَنَّكُمْ ۞ بَلِ اللّهَ فَاعْبُدْ وَ كُنْ مِنَ الشَّاكِرِينَ

«Γιατί λοιπόν να μην Τον Ευχαριστούν; ۞ Μας ευχαριστούν με ευγνωμοσύνη ۞ Αν είστε ευγνώμονες θα αυξήσω περισσότερη χάρη σε εσάς  ۞  Αλλά μόνο τον Αλλάχ να λατρεύεις, και να είσαι από τους ευγνώμονες.» (Κουράν, ελ-Για-Σιν, 36:35, 73 – ελ-Άλ-ι Ιμράν, 3:145 – ελ-Ιμπραχίμ, 14:7 – ελ-Ζουμέρ, 39:66.)

μας δείχνει ότι, η σπουδαιότερη πράξη που Ο Φιλεύσπλαχνος Δημιουργός -Χαλίκ-ι Ραχμάν [Αλλάχ], ζητά από τους δούλους του, είναι η ευχαριστία.  Το  Πάνσοφο Κουράν , το κριτήριο της αλήθειας και του ψεύδους  -Φουρκάν-ι Χακίμ, προσκαλεί στην ευχαριστία με πλέον μεγάλη σημασία. Και παρουσιάζοντας την αχαριστία ως μια διάψευση και απάρνηση προς τα αγαθά, στην Σούρα ερ-Ράχμαν, διατυπώνει απειλές με έναν αυστηρό και  τρομακτικό τρόπο  κηρύσσοντας το εδάφιο فَبِاَىِّ آلاَءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ     «Τότε ποια από της ευεργεσίες του Κυρίου -Ραμπ σας θα αρνηθείτε;» τριανταμία φόρες με το οποίο και δείχνει ότι η αχαριστία είναι μια διάψευση και απάρνηση.

Ναι, όπως Το Πάνσοφο Κουράν παρουσιάζει πως το αποτέλεσμα της δημιουργίας είναι η ευχαριστία, έτσι και όλο τούτο το σύμπαν που είναι το μέγα Κουράν δείχνει πως το σπουδαιότερο αποτέλεσμα της δημιουργίας του κόσμου είναι η ευχαριστία. Διότι, εάν παρατηρήσουμε προσεκτικά το Σύμπαν θα δούμε ότι, η οργάνωση του έχει γίνει με έναν τέτοιο τρόπο που το κάθε πράγμα δείχνει την    Ευχαριστία, προδιαθέτει την Ευχαριστία, έχει ως αποτέλεσμα την Ευχαριστία. Λες και ο σημαντικότερος καρπός του δέντρου της δημιουργίας είναι η Ευχαριστία. Και η σπουδαιότερη σοδειά που παράγει τούτο το εργοστάσιο του σύμπαντος είναι η ευχαριστία.       

Διότι, παρατηρούμε ότι στον κόσμο της δημιουργίας  ο κόσμος της ύπαρξης έχει οργανωθεί και διαμορφωθεί σαν ένας κύκλος και στο κέντρο αυτού του κύκλου έχει δημιουργηθεί η ζωή. Όλη η ύπαρξη  είναι στραμμένη προς τη ζωή, υπηρετεί την ζωή, προμηθεύει τις ανάγκες της ζωής.  Άρα Αυτός που έχει δημιουργήσει το σύμπαν, επιλέγει τη “ζωή” μέσα απ’ αυτό.

Μετά παρατηρούμε ότι, οργανώνει τον έμβιο κόσμο  σαν έναν κύκλο και βάζει στο κέντρο αυτού του κύκλου τον άνθρωπο. Έτσι ώστε όλοι οι προσδοκώμενοι στόχοι των έμβιων όντων σαν να επικεντρώνονται σε αυτόν… συγκεντρώνει όλα τα έμβια γύρω του, τα θέτει υπό την υπηρεσία του, την υπακοή του και τον διορίζει κυρίαρχο σε αυτά. Δηλαδή, ο Ένδοξος Δημιουργός και κάτοχος Μεγαλείου Δύναμης -Χαλίκ-ι Ζουλτζελάλ Αλλάχ, ανάμεσα από τα έμβια όντα του κόσμου, τον άνθρωπο έχει διαλέξει, αυτόν έχει επιθυμήσει και προτιμήσει.

Μετά παρατηρούμε ότι και ο ανθρώπινος κόσμος, ίσως και ο ζωικός κόσμος είναι διαμορφωμένος σαν ένας κύκλος, και στο κέντρο αυτού του κύκλου έχει οριστεί ο επιούσιος άρτος -ριζκ... Και έχει κάνει [ο Ένδοξος Δημιουργός] όλη την ανθρωπότητα και τον ζωικό κόσμο να είναι ερωτευμένοι με τον επιούσιο άρτο -το ριζκ, να εξυπηρετούν γενικότερα αυτό και να είναι υποταγμένοι σε αυτό. Εκείνο το οποίο κυριαρχεί πάνω τους, είναι το ριζκ -το απαραίτητο αγαθό της συντήρησης. Και έχει κάνει εκείνο το αγαθό  τόσο ευρύ και έναν τόσο πλούσιο θησαυρό ώστε εμπεριέχει αναρίθμητα παρόμοια αγαθά. Για παράδειγμα για να αναγνωρίσει τις γεύσεις ενός μόνο είδους από τα πάρα πολλά είδη των αγαθών, για αυτό το αγαθό και μόνο, έχουν τοποθετηθεί πάνω στη γλώσσα μέσω ενός εργαλείου που ονομάζεται αίσθηση γεύσης, τόσοι μικροσκοπικοί, αόρατοι και λεπτοί κλίμακες που ο αριθμός τους είναι όσο και οι αμέτρητες ποικιλίες εκείνων των αγαθών. Συνεπώς, η πιο παράξενη, η πιο πλούσια, η πιο περίεργη, η πιο χαριτωμένη, η πιο περιεκτική, η πιο μοναδική πραγματικότητα του σύμπαντος βρίσκεται στον επιούσιο άρτο  -το ριζκ.

Τώρα παρατηρούμε ότι, όπως τα πάντα είναι συγκεντρωμένα γύρω από τον επιούσιο άρτο και είναι στραμμένα προς αυτό, έτσι και ο επιούσιος άρτος με όλα του τα είδη -ορατά και αόρατα- με την συμπεριφορά και με την έκφραση τους, συνεχίζουν να υπάρχουν μόνο μέσω της ευχαριστίας, πραγματοποιούνται μέσω της ευχαριστίας, ακόμη παράγουν την ευχαριστία και στοιχειοθετούν την ευχαριστία. Διότι, η όρεξη και επιθυμία για το αγαθό είναι κατά κάποιον τρόπο μια έμφυτη ευχαριστία. Ακόμα και η απόλαυση και η ευχαρίστηση είναι ένας τρόπος υποσυνείδητης  ευχαριστίας που την κατέχουν όλος ο ζωικός κύκλος. Μόνο ο άνθρωπος με την διάψευση και απάρνηση αλλάζει τον χαρακτήρα αυτής της έμφυτης ευχαριστίας, και αποκλίνει από την ευχαριστία σε απάρνηση και απιστία.

Επιπλέον, οι πανέμορφες και στολισμένες εμφανίσεις, οι πλέον θελκτικές οσμές και οι πολύ ωραίες γεύσεις των φαγώσιμων αγαθών, αποτελούν προσκλήσεις στην ευχαριστία… προσκαλούν τα έμβια σε ενθουσιασμό… με τον οποίο ενθουσιασμό οδηγεί  κατά κάποιον τρόπο σε αρέσκεια και σεβασμό ώστε και εμπνέει μια πνευματική ευγνωμοσύνη και ευχαριστία. Προσελκύει την προσοχή των εννόων, διεγείρει την αρέσκεια τους.  Προωθεί σε αυτούς το σεβασμό για τα αγαθά της  διατροφής. Με αυτόν τον τρόπο τους καθοδηγεί στην προφορική και έμπρακτη ευγνωμοσύνη και ευχαριστία, πραγματοποιεί αυτήν την ευχαριστία και μέσα από αυτήν την εκπλήρωση της ευγνωμοσύνης και ευχαριστίας τους προσφέρει να βιώσουν την υψηλότερη και γλυκιά τέρψη.

Επομένως, γίνεται κατανοητό ότι, αυτή η γευστική τροφή και το αγαθό, μαζί με τη σύντομη και επιφανειακή του γεύση, φέρει και μια αιώνια, αληθινή και ατέλειωτη απόλαυση και ευφροσύνη που πηγάζει από την εύνοια του Πολυεύσπλαχνου Ραχμάν [Αλλάχ], και την οποία θα κερδίσει μέσω της ευγνωμοσύνης και ευχαριστίας προς Αυτόν. Δηλαδή: κάνοντας να στοχαστεί την απέραντη τέρψη της φιλοφρόνησης του Γενναιόδωρου Κτήτορα Μαλίκ-ι Κερίμ [Αλλάχ] των θησαυρών της ευσπλαχνίας, προσφέρει και δίνει να δοκιμάσει πνευματικά, ήδη και σε αυτόν τον μάταιο κόσμο μια αιώνια απόλαυση του παραδείσου.

     Μάλιστα, παρόλο που τα αγαθά -το ριζκ μέσω της ευγνωμοσύνης και ευχαριστίας είναι ένας πάμπλουτος και περιεκτικότατος θησαυρός, μέσω της αχαριστίας τα αγαθά αυτά εξευτελίζονται σε απεριόριστο βαθμό.

Όπως έχει αναφερθεί στον Έκτο Λόγο, όταν  η αίσθηση γεύσης της γλώσσας χρησιμοποιηθεί για χάρη του Ύψιστου Δίκαιου και Αληθές Χακκ Αλλάχ, δηλαδή όταν κατευθύνεται σε κάποια τροφή με κύρια αποστολή την ευγνωμοσύνη και ευχαριστία, τότε αυτή η αίσθηση γεύσης της γλώσσας απόκτα το αξίωμα ενός ευγνώμων επιθεωρητή των αμέτρητων εργαστηρίων του ατελείωτου θησαυρού της ευσπλαχνίας ή το αξίωμα ενός ευγνώμων παρατηρητή. Εάν όμως χρησιμοποιηθεί μόνο για χάρη της απόλαυσης και του εαυτού του -το ναφς, δηλαδή όταν στρέφεται σε κάποια τροφή χωρίς να σκεφτεί την ευγνωμοσύνη και ευχαριστία προς τον κύριο προμηθευτή, τότε αυτή η αίσθηση γεύσης  της γλώσσας από το αξίωμα ενός ευγνώμων παρατηρητή καταντά ως ο ελεγκτής του εργοστασίου του στομαχιού ή  ο θυρωρός  ενός στάβλου.

Όπως λοιπόν, αυτός ο υπηρέτης (η αίσθηση γεύσης  της γλώσσας) αυτής τροφής με την αχαριστία καταπέφτει σε ένα τέτοιο επίπεδο, αντίστοιχα και η ιδιότητα του αγαθού μαζί με τους υπόλοιπους υπηρέτες (αισθήσεις) εξευτελίζονται. Από το υψηλότερο αξίωμα υποτιμούνται στο έσχατο.  Καταπέφτουν σε μια κατάσταση αντίθετη και ενάντια στην σοφία του Δημιουργού -Χάλικ του σύμπαντος.

Το μέτρο της ευχαριστίας είναι η ολιγάρκεια, η εξοικονόμηση, η συγκατάθεση και η ικανοποίηση.

Το στοιχείο και μέτρο της αχαριστίας είναι η απληστία, η σπατάλη, η ασέβεια και να καταπίνει κανείς το κάθε τη χωρίς να νοιάζεται εάν είναι επιτρεπτό -χαλάλ η απαγορευμένο -χαράμ.

Ναι, καθώς η απληστία είναι αχαριστία είναι και αιτία στέρησης και αιτία εξευτελισμού. Και μάλιστα το ευλογημένο μυρμήγκι που έχει μια κοινωνική ζωή, λες και λόγο της πλεονεξίας του ζει κάτω από τα πόδια και καταπατιέται. Διότι, παρόλο που του φτάνουν μερικοί κόκκοι σιταριού τον χρόνο, δεν αρκείτε και προσπαθεί να μαζέψει χιλιάδες. Και τάχα η ευλογημένη μέλισσα, λες και λόγο της ολιγάρκειας της πετά πάνω απ’ τα κεφάλια. Λόγο της ολιγάρκειας της, με την θεία διαταγή χαρίζει το μέλι της στους ανθρώπους και τους τρέφει. 

Μάλιστα, μετά το ύψιστο όνομα του «Αλλάχ» που είναι και το προσωπικό του σύμβολο, το επόμενο σπουδαιότερο όνομα  εκείνου του Πανάγαθου Προσώπου -Zat-ı Akdes, είναι η λέξη «Ραχμάν» (δηλαδή Ο Συντηρητής των πάντων κάθε στιγμή, ο Πολυεύσπλαχνος),  και είναι στραμμένο  προς το αγαθό της σίτισης -το ριζκ. Και ο τρόπος που μπορεί κανείς να προσεγγίσει την εύνοια αυτού του τίτλου είναι πάλι παρά μόνο μέσω της ευγνωμοσύνης και της ευχαριστίας. Και το πιο φανερό νόημα αυτού του ονόματος  του Ραχμάν  είναι ο Σιτιστής Ρεζζάκ.

Μαζί με όλα αυτά, υπάρχουν διάφορα είδοι ευγνωμοσύνης και ευχαριστίας. Ο πιο περιεκτικός από αυτά  σαν ένας ολοκληρωτικός κατάλογος είναι η προσευχή του σαλά-ναμάζ.

Και μέσα στην ευγνωμοσύνη και ευχαριστία υπάρχει μια καθαρή πίστη, μια αγνή ενάδα -ταβχίντ. Διότι, κάποιος που τρώει ένα μήλο λέγοντας «Ελχάμντουλιλλάχ» (Δόξα τον Αλλάχ), ανακοινώνει ότι «Αυτό το μήλο είναι ένα ενθύμιο και δώρο που απονέμεται απευθείας από το χέρι της δύναμης και εξουσίας Του, ένα δώρο απευθείας από το θησαυροφυλάκιο του ελέους Του.». Λέγοντας αυτό και με την πίστη που έχει, αποδίδει τα πάντα, είτε μικρό είτε μεγάλο, στο χέρι της δύναμης και εξουσίας του Αλλάχ. Αναγνωρίζει επάνω στο καθετί την κάθε εκδήλωση του ελέους Του. Αναγγέλλει μέσω της ευγνωμοσύνης και ευχαριστίας, μια αληθινή πίστη και ειλικρινή προσμαρτυρία της θείας ενάδας -ταβχίντ [του Αλλάχ].

Θα περιγράψουμε μόνο μία από τις πολλές πτυχές του βαθμού της απώλειας που υφίσταται ο αδαής και τυφλός άνθρωπος, μέσω της αχαριστίας του προς τα αγαθά. Είναι ως εξής:

Όταν κάποιος άνθρωπος τρώει ένα γευστικό αγαθό και αναγγέλλει την ευχαριστία του, μέσω αυτής της ευχαριστίας του, αυτό το αγαθό μετατρέπεται σε ένα φως και ένα φρούτο του παραδείσου στη μέλλουσα ζωή. Μέσω της γεύσης και με τον συλλογισμό ότι αυτό το αγαθό είναι μια φιλοφρόνηση του Πολυεύσπλαχνου και Ύψιστου Αληθούς Χακκ [Αλλάχ], λαμβάνει μια σπουδαία και οριστική απόλαυση και ευχαρίστηση. Στέλνοντας τέτοιου είδους πνευματικές ουσίες και περιεχόμενα και πνευματική ύλη σε ύψιστα αξιώματα, αφήνει το υλικό περίβλημα και υπόλειμμα δηλαδή, αυτά που έχουν ολοκληρώσει το καθήκον τους και τώρα δεν είναι πια απαραίτητα, να μετατραπούν στις αρχικές τους ουσίες, δηλαδή, σε στοιχεία και συστατικά. Όταν όμως δεν ευχαριστεί, τότε αυτή η προσωρινή γεύση με την εξάντληση της αφήνει μια θλίψη και λύπη ενώ και η ίδια η γεύση καταντά ένα απόβλητο. Αγαθά αξίας διαμαντιού μεταβάλλονται σε κάρβουνο. Με την ευχαριστία τα εξαντλήσιμα εκείνα αγαθά προσφέρουν συνεχόμενες γεύσεις και αποφέρουν αιώνιους καρπούς. Ενώ ένα πανέμορφο αγαθό μέσο της αχαριστίας μετατρέπεται στην ασχημότερη μορφή. Καθότι κατά τον αδαή και τυφλό άνθρωπο η έκβαση μιας τροφής, μετά την προσωρινή του γεύση είναι τα απόβλητα.

Όντως, το αγαθό της τροφής έχει κάποια πρόσωπο άξια αγάπης… και αυτό το πρόσωπο γίνεται ορατό μόνο μέσω της ευγνωμοσύνης και ευχαριστίας. Διαφορετικά, το πάθος και η αγάπη που έχουν οι απερίσκεπτοι και τυφλοί άνθρωποι προς τη τροφή είναι ζωικού επιπέδου. Στοχάσου λοιπόν με αυτόν τον τρόπο, και θα κατανοήσεις σε τι βαθμό απώλειας και ζημίας βρίσκονται οι απερίσκεπτοι και πλανημένοι  άνθρωποι.

Μέσα στον έμβιο κόσμο, το είδος που έχει ανάγκη την περισσότερη ποικιλία τροφής και αγαθών είναι ο άνθρωπος. Ο Ύψιστος Αληθής Χακκ [Αλλάχ], έχει δημιουργήσει τον άνθρωπο ως: έναν ολοκληρωμένο καθρέφτη που δείχνει όλα Του τα ονόματα… ένα θαύμα της εξουσίας και δύναμης Του που κατέχει την ικανότητα να ζυγίζει και να αναγνωρίζει το περιεχόμενο όλων των θησαυροφυλακίων του ελέους Του… και έναν χαλίφη, δηλαδή εκπρόσωπο του στη γη που έχει τις ικανότητες να ζυγίζει και να αξιολογεί όλες τις λεπτές αποχρώσεις των εκδηλώσεων των ονομάτων Του. Για αυτό το λόγο του έχει δώσει μια απέραντη ανάγκη που τον καθιστά ενδεή στις απεριόριστες ποικιλίες των πνευματικών και υλικών αγαθών. Σύμφωνα με αυτήν την σφαιρικότητα του ανθρώπου, ο τρόπος ο οποίος θα τον ανεβάσει στο υψηλότερο αξίωμα της υπέρκαλης πλάσης -αχσεν-ι τακβίμ [1] είναι ευγνωμοσύνη και η ευχαριστία. Εάν δεν υπάρξει η ευγνωμοσύνη και η ευχαριστία τότε θα καταρρεύσει στα έσχατα των ταπεινών -έσφελ-ι σαφιλήν[2], και θα προβεί σε μια μέγιστη αδικία.

Ως αποτέλεσμα, η σπουδαιότερη από τις τέσσερεις αρχές του ανώτατου και εξοχότατου δρόμου της λατρείας και αγάπης είναι η ευχαριστία. Και αυτές οι τέσσερις βασικές αρχές  έχουν διατυπωθεί ως εξής:           

«Ω άγιε μου αδερφέ! Σε τούτο το δρόμο που είναι βασισμένος στο αίσθημα ανάγκης και αίσθημα ταπεινότητας προς τον Αλλάχ, τέσσερα πράγματα σου είναι απαραίτητα. Απόλυτη Ταπείνωση , Απόλυτη Ένδεια, Απόλυτη Επιθυμία, Απόλυτη Ευγνωμοσύνη και Ευχαριστία.»

اَللّهُمَّ اجْعَلْنَا مِنَ الشَّاكِرِينَ بِرَحْمَتِكَ يَا اَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ[3]

سُبْحَانَكَ لاَ عِلْمَ لَنَا اِلاَّ مَا عَلَّمْتَنَا اِنَّكَ اَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ[4]

اَللّهُمَّ صَلِّ وَ سَلِّمْ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ سَيِّدِ الشَّاكِرِينَ وَ الْحَامِدِينَ وَ عَلَى آلِهِ وَ صَحْبِهِ اَجْمَعِينَ آمِينَ[5]

وَ آخِرُ دَعْوَيهُمْ اَنِ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ[6]